Ebû Hanife

Ebû Hanife’nin asıl adı Numan B. Sabit’tir. 699 yılında Kûfe’de doğmuş, 767 yılında Bağdat’ta vefat etmiştir. Ebû Hanife, “İmam-ı Âzam” (en büyük imam) lakabıyla tanınır. Ebû Hanife ticaretle uğraşan varlıklı bir ailenin çocuğudur. İlim öğrenmeye başlamadan önce kumaş tüccarlığı yapmıştır. Ebû Hanife’nin doğup büyüdü-ğü Kûfe; farklı millet ve medeniyetlerle bağlantılı, yeni Müslüman olanlara İslam’ın ve Arapçanın öğretildiği önemli bir şehirdir. Burası aynı zamanda bir ilim merkezidir. Üstün bir zekâya sahip olan Ebû Hanife’yi çevresindeki âlimler ilme yönlendirmişlerdir.7 Ebû Hanife önce kelâm ilminde tanınmış, daha sonra fıkıh öğrenimi yapmıştır. Hocası Hammad b. Süleyman’dan fıkıh dersleri almıştır. O, meseleleri çözüme kavuştururken önce Kur’an-ı Kerim’e sonra da Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetine başvurmuştur.Ebû Hanife pek çok öğrenci yetiştirmiştir. Öğrencilerini ilmî olarak yetiştirirken bir yandan da yoksul öğrencileri maddi olarak desteklemiştir. Onun görüşlerinin sistemleşmesinde ve yayılmasında en çok pay sahibi olan öğrencileri İmam Ebû Yusuf ile İmam Muhammed’dir. İmam-ı Âzam’ın görüşleri, öğrencileri tarafından “Fıkhu’l Ekber” adlı kitapta toplanmıştır. İslam’ı kabul etmesinden itibaren Türklerin büyük çoğunluğu Ebû Hanife’nin görüşlerini benimsemiş, ona karşı büyük saygı ve sevgi beslemişlerdir. Bu görüşler, Türklerin İslamı anlamasında ve yorumlamasında da etkili olmuştur. Ebû Hanefi’nin görüşleri etrafında oluşmuş olan Hanefi mezhebinin en çok benimsendiği yerler Türkiye, Afganistan, Pakistan, Türkistan, Buhara, Semerkant’tır. Ayrıca Hanefilik; Balkan Türkleri, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Irak ve Suriye Müslümanları arasında da yaygındır.